Σύντομο Ιστορικό Λιτανείας Αγίας Δωρεάς

Μία ακόμα μακραίωνη παράδοση, αυτή της Καθολικής Λιτανείας της Αγίας Δωρεάς, έμελλε να διακοπεί φέτος, εξαιτίας των μέτρων που έχουν ληφθεί για την προστασία του κόσμου από τον κορωνοϊό.

Την πρώτη ή τη δεύτερη Κυριακή του Ιουνίου, η Καθολική Εκκλησία στην Κέρκυρα φόραγε τα γιορτινά της, τα παιδιά των πρώτων τάξεων του κατηχητικού λάμβαναν τα Μυστήρια της πρώτης κοινωνίας και του Χρίσματος και ντυμένα «νυφούλες» ή με τα γαμπριάτικα κουστουμάκια, έκαναν την επίσημη εμφάνισή τους στους δρόμους της πόλης μας.

H Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς, του Χριστού παρόντα στην Αγία Ευχαριστία όπως ερμηνεύεται στη θεολογία της Καθολικής Εκκλησίας, αποτελεί την κορύφωση της εορτής «Corpus Christi» ή «Corpus Domini», του σώματος δηλαδή του Κ.Η.Ι. Χριστού. Η εορτή αυτή άρχισε να καθιερώνεται σταδιακά από το πρώτο μισό του 13ου αι. και οριστικοποιήθηκε από τον Πάπα Ουρβανό το Δ' στα 1264 με την Βούλα του “Transiturus de hoc mundo”. Με τη θρησκευτική Μεταρρύθμιση, η εορτή της Αγίας Δωρεάς, λόγω των όσων συμβόλιζε για την δογματική παράδοση της Λατινικής Εκκλησίας, απέκτησε ιδιαίτερη λαμπρότητα και κατείχε έκτοτε ιδιαίτερη βαρύτητα στη λατρευτική συνείδηση των πιστών. Λειτουργικά εορτάζεται την πρώτη Πέμπτη μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής, όπου η Θεία Μετάληψη εκτίθεται κατά την λειτουργία και στην συνέχεια, με μεγαλοπρεπή πομπή, λιτανεύεται ευλογώντας τους πιστούς και τις πόλεις.

Η Βενετία επισημοποίησε την τέλεση της εορτής της Αγίας Δωρεάς το 1295, ως σημαντικής πλέον εορτής στην επικράτεια και στις κτήσεις της, με διάταγμα του Μεγάλου Συμβουλίου, ενώ το 1407 προστέθηκε και η λιτανεία της Αγίας Δωρεάς στο επίσημο της τελετουργικό, όπως την γνωρίζουμε μέχρι σήμερα στην Κέρκυρα.

Στην Κέρκυρα σύμφωνα με μαρτυρίες περιηγητών η Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς τελούνταν ήδη από τις αρχές του 15ου αιώνα. Αποτελούσε μάλιστα μία από τις βασικότερες δημόσιες κοινές λατρευτικές εκδηλώσεις που επιβλήθηκαν στα χρόνια της Βενετοκρατίας. Εκτός πάντως από τον Πρωτοπαπά και τον Ορθόδοξο κλήρο, όφειλαν να συμμετάσχουν στη Λιτανεία ακόμη και μέλη της εβραϊκής κοινότητας. Την ιερά πομπή «άνοιγε» η εικόνα της Παναγίας της Δημοσιάνας και του Αγίου Αρσενίου που φυλάσσεται σήμερα στον Μητροπολιτικό Ναό. Στα αρχεία εντοπίζουμε αναφορές για την περιφορά, όπως για το μπαλντακίνο, την ουρανία δηλαδή, κάτω από την οποία ο Καθολικός Αρχιεπίσκοπος λιτάνευε την Θεία Ευχαριστία. Την περίτεχνα κοσμημένη ουρανία κρατούσαν οι Βενετοί αξιωματούχοι, δύο μέλη του ανωτέρου Συμβουλίου της πόλης, ο Βάιλος και ο Γενικός Προβλεπτής Θαλάσσης και στην επιστροφή της προς της Καθολική Μητρόπολη οι εκπρόσωποι του Κερκυραϊκού Συμβουλίου. Η τελευταία μάλιστα Λιτανεία με την υποχρεωτική συμμετοχή των δύο δογμάτων έγινε στις 4 Ιουνίου 1797.

Η Λιτανεία με τα χρόνια υποβαθμίστηκε και μόλις τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, με την ανάπτυξη της δεύτερης καθολικής ενορίας, αυτής της Ιεράς Καρδίας του Ιησού στην Κωτσέλλα, απέκτησε το χαρακτήρα που διατηρεί έως σήμερα, αποτελώντας μία από τις σπουδαιότερες και πλέον συνεκτικές δημόσιες εκδηλώσεις της Καθολικής Αρχιεπισκοπής και των καθολικών πιστών της στην Κέρκυρα, αλλά και των Ορθοδόξων, για τους οποίους η λιτανεία αυτή αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές παραδόσεις στη μακραίωνη ιστορία του τόπου μας.

Στο σημερινό μας αφιέρωμα παρουσιάζουμε από τη συλλογή μας, δύο χαρακτηριστικά στιγμιότυπα της δεκαετίας του 1960, με τα μικρά παιδιά που δέχθηκαν την πρώτη κοινωνία και με το τμήμα της Α.Κ.Ν.Ε. (Αδελφότις Καθολικών Νεανίδων Ελλάδος – τμήμα Κερκύρας). Στο βάθος διακρίνονται τμήματα ναυτοπροσκόπων, οι Φιλαρμονικές Εταιρείες «Παλαιά» και «Μάντζαρος» και πλήθος κόσμου, τόσο να συμμετέχει στην πομπή, όσο και να παρακολουθεί με σεβασμό, γεμίζοντας με την παρουσία του τα πεζοδρόμια της πόλης.
Σ.Γ.