Η Ναυμαχία του Lepanto, των Εχινάδων Νήσων ή της Ναυπάκτου, όπως έχει καθιερωθεί να ονομάζεται, ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χριστιανικές δυνάμεις και τον Οθωμανικό στόλο, υπήρξε απόρροια μίας μεγάλης σειράς πολιτικών, οικονομικών και θρησκευτικών συμβιβασμών και διαπραγματεύσεων υπό τη σοφή προτροπή, ενθάρρυνση και καθοδήγηση του Πάπα Πίου του Ε’. Πραγματοποιήθηκε στις 7 Οκτωβρίου του 1571 κι αποτέλεσε, αναμφισβήτητα, το σημαντικότερο στρατιωτικό γεγονός του 16ου αι. με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στη Μεσόγειο. «Μια τεράστια φλόγα» έγραφε ο Braudel, «που τη βλέπουμε ακόμα να λάμπει παρά την απόσταση των τεσσάρων και πλέον αιώνων στο χρόνο». Ένα στρατιωτικό γεγονός, που προσέλαβε διαστάσεις σταυροφορίας στη συνείδηση του δυτικού κόσμου, και παρότι δεν άλλαξε ριζικά την ισορροπία των δυνάμεων μεταξύ της χριστιανικής δύσης και της οθωμανικής ανατολής, χαιρετίστηκε σαν μία νίκη με μεγάλη συμβολική σημασία, εμπνέοντας με την κατάληξή της τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες και συγγραφείς της περιόδου. Κατά τη διάρκεια αυτής της σφοδρής αντιπαράθεσης, που όπως γλαφυρά περιέγραψε ο χρονικογράφος Ροσέλ Καγετάνο, «έφθασε η ώρα να κριθεί το μέλλον της Ευρώπης», αναμετρήθηκε η ιερή αντιτουρκική συμμαχία, ο ενωμένος δηλαδή χριστιανικός στόλος με τον αντίστοιχο, αλλά πανίσχυρο της Οθωμανικής.
Από τις αρχές του 2004, η Καθολική Αρχιεπισκοπή της Κέρκυρας, οργανώνει εκδηλώσεις και τελετές μνήμης, συνδέοντας το ιστορικό αυτό γεγονός με το πυργωτό καμπαναριό της Annunziata, τα κατάλοιπα δηλαδή της ιστορικής μονής και του καθολικού ναού της Παναγίας του Ευαγγελισμού, εκεί όπου είχαν εναποθέσει τις σωρούς πολλών εκ των επιφανών πεσόντων σ’ αυτή τη ναυτική αναμέτρηση. Ομιλίες, συναυλίες, επιμνημόσυνες δεήσεις, ατελείωτες συνεντεύξεις του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη και συνεχείς παρεμβάσεις και δημοσιεύματα, η δημιουργία του διαδικτυακού τόπου «Save Annunziata», μνημόσυνα στο καθολικό κοιμητήριο, εκεί όπου σε έναν απέριττο τάφο συγκεντρώθηκαν τα οστά που ξεθάφτηκαν από τους βομβαρδισμούς του 1943 και την κατεδάφιση της Annunziata δέκα χρόνια μετά, συνθέτουν τις πρωτοβουλίες, για την ανάδειξη και καθιέρωση στην τοπική συλλογική μνήμη, αυτού του ιστορικού ορόσημου.
Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, πέρυσι, σε συνεργασία με την Καθολική Αρχιεπισκοπή τίμησε την επέτειο, στη συμπλήρωση των 450 χρόνων από τη Ναυμαχία, προσκαλώντας στην Κέρκυρα αντιπροσώπους των χωρών που συνασπίστηκαν τα μακρινά εκείνα χρόνια για να αντιμετωπίσουν, κάτω από το λάβαρο του Εσταυρωμένου Χριστού, την Οθωμανική επέλαση. Ήταν ιδιαίτερα συγκινητική η στιγμή, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος, εκπροσωπώντας την Αγία Έδρα, η σημαία της οποίας κυμάτιζε για πρώτη φορά δίπλα από το Μνημείο του Αγνώστου Πεσόντα, στο λιμάνι της Κέρκυρας, κατέθεσε στεφάνι στη μνήμη όλων εκείνων που θυσιάστηκαν για τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και των αρχών του δυτικού κόσμου, μίας Ευρώπης δηλαδή, μπολιασμένης στις αξίες του ευαγγελικού λόγου.
Φέτος, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, τιμήθηκε στην Κέρκυρα η επέτειος της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου ως δημόσια εορτή τοπικού χαρακτήρα και ως γεγονός συνδεδεμένο με τον ιόνιο χώρο γενικότερα. Μετά την πρωτοβουλία της Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων, Ρόδης Κράτσα-Τσαγκαροπούλου και την καθιέρωση της 7ης Οκτωβρίου - με το Προεδρικό Διάταγμα της 23ης Μαΐου 2022 - ως Ημέρα Μνήμης του σπουδαίου αυτού ιστορικού γεγονότος, αναδείχθηκε και επίσημα πλέον, η συμμετοχή και η θυσία των Επτανησίων στην πραγματική της διάσταση. Να σημειώσουμε ότι σχετική απόφαση είχε ληφθεί, ομόφωνα, από το Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων στις 28 Αυγούστου 2021, έπειτα από εισήγηση της Περιφερειάρχη και ευχή όλων είναι, οι τελετές στο μέλλον να κορυφώνονται κάτω από το καμπαναριό της Annunziata, εκεί που θα στηθεί ένας αφιερωματικός βωμός, όταν και αν ολοκληρωθούν τελικά οι ριζικές εργασίες αποκατάστασής του. Όπως ανέφερε και η Περιφερειάρχης: «Τιμάμε τους προγόνους μας, οι οποίοι αγωνίστηκαν ως Ακρίτες του Δυτικού κόσμου και παράλληλα τονίζουμε τη σημασία της Ναυμαχίας για την ιστορική μοίρα των Επτανήσων, καθώς απετράπησαν οι Οθωμανοί από τα νησιά μας και τη Δυτική Μεσόγειο».
Στις εορταστικές εκδηλώσεις της 7ης Οκτωβρίου 2022 συμμετείχαν εκπρόσωποι και διπλωματικές αποστολές των χωρών, οι οποίες αποτέλεσαν τη Sacra Liga Antiturca. Ειδικότερα, προσεκλήθησαν αντιπροσωπείες από την Αγία Έδρα, τη Δημοκρατία της Μάλτας, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αυστρία και τη Σλοβενία και φυσικά το σύνολο των τοπικών θρησκευτικών, πολιτικών, αυτοδιοικητικών, ακαδημαϊκών και στρατιωτικών αρχών, ενώ την Κυβέρνηση εκπροσώπησε ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών, Μιχάλης Σταυριανουδάκης.
Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με χαιρετισμό του Μητροπολίτη Κερκύρας, Παξών και διαποντίων Νήσων κ.κ. Νεκταρίου και επίσημη δοξολογία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό. Τον πανηγυρικό της ημέρας με θέμα «Η Ναυμαχία του Λεπάντο, σημείο σύγκλισης και ενότητας των Ιονίων Νήσων» που είχε προσκληθεί να εκφωνήσει ο Γραμματέας της Καθολικής Αρχιεπισκοπής, ανέγνωσε ο Καθολικός Αρχιεπίσκοπος, λόγω ασθενείας του πρώτου. Ακολούθησε, παρουσία των σημαιοφόρων των σχολείων της Κέρκυρας, επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο Πεσόντων, (σύμφωνα με το πρόγραμμα από τον εκπρόσωπο της Ιεράς Μητροπόλεως και από τον Καθολικό Αρχιεπίσκοπο), κατάθεση στεφάνων από τις διπλωματικές αντιπροσωπείες και τις τοπικές αρχές, όπως και ρίψη στεφάνων στη θάλασσα από πλοίο του Λιμενικού, στο οποίο είχαν επιβιβαστεί ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, οι αντιπροσωπείες των συμμετεχουσών χωρών και η Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων. Η τελετή ολοκληρώθηκε με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου. Την Αγία Έδρα εκπροσώπησε ο Αποστολικός Νούντσιος, Σεβασμιώτατος Savio Hon Tai-Fai, ο οποίος στο περιθώριο της επισκέψεώς του στην Κέρκυρα επισκέφθηκε τα έργα της Καθολικής Αρχιεπισκοπής.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, πραγματοποιήθηκε ειδική εκδήλωση στο Δημοτικό Θέατρο του νησιού, στο πλαίσιο της οποίας προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ «1571 – Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου – Η μεγαλωτάτη βιτώρια των Χριστιανών στο Ιόνιο», στο οποίο αναλύουν τα της Ναυμαχίας οι καθηγητές Μαρία Ευθυμίου και Θάνος Βερέμης και ο Σπύρος Γαούτσης. Οι εορταστικές εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με την επετειακή συναυλία της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος». Το μουσικό σώμα διεύθυνε ο Αρχιμουσικός κ. Σωκράτης Άνθης, ενώ στην συναυλία αποδόθηκαν επετειακά έργα Ελλήνων συνθετών, που έχουν αναφορά στους ευρύτερους αγώνες των Ελλήνων για την απόκτηση της ελευθερίας τους από τον Οθωμανικό ζυγό.
Η Παναγία του Ροδαρίου, στη μεσιτεία της οποίας οι χριστιανοί αφιέρωσαν τη νίκη τους 451 χρόνια πριν, ας προστατεύει όλους εκείνους που αγωνίζονται για το καλό και το δίκαιο και όλους εκείνους που από παλαιά ή όψιμα, εργάζονται ώστε τα μηνύματα της Ναυμαχίας του 1571 να αποτελέσουν ένα ισχυρό σύμβολο της ιστορικής συνέχειας και της ανασυγκρότησης της συλλογικής και της εθνικής μας ταυτότητας και ένα σημείο σύγκλισης, συνοχής και ενότητας του επτανησιακού χώρου.
Σ.